Γιατί τα παιδιά γίνονται επιθετικά και τι κάνουμε γι' αυτό;

 

Τα παιδιά προφανώς και δε γεννιούνται επιθετικά ούτε γεμάτα θυμό! Ωστόσο είναι πολύ συχνό το φαινόμενο της επιθετικότητας στην παιδική ηλικία. Πού οφείλεται αυτό; Πώς μπορούν οι γονείς να το αντιμετωπίσουν;

Ας ξεκινήσουμε με το ότι τα παιδιά δε γεννιούνται επιθετικά. Είναι κάτι που το μαθαίνουν. Η κοινωνία, ο πολιτισμός ή η κουλτούρα και το περιβάλλον που μεγαλώνει ένα παιδί παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην επιθετικότητα.

Όπως προανέφερα, τα παιδιά μαθαίνουν. Ένα παιδί μικρής ηλικίας (που ακόμα δεν έχει μάθει να ελέγχει τη συμπεριφορά και τον εαυτό του), πρέπει να το μάθει. Τα παιδιά που δε μαθαίνουν πώς να εκφράζουν λεκτικά το θυμό τους ή τα αρνητικά συναισθήματά τους ή δεν ενθαρρύνονται να τα εκφράσουν γίνονται επιθετικά. Όπως και να ‘χει, πρέπει να διδάσκονται τρόπους διαχείρισης των δύσκολων στιγμών (ώστε να δυναμώνουν οι ικανότητες διαχείρισης του θυμού και παράλληλα η αυτοεκτίμηση). Τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο τα παιδιά πρέπει να ενθαρρύνονται να μαθαίνουν πώς να λύνουν τα προβλήματά τους μόνα τους, πώς να ελέγχουν τον εαυτό τους και τι σημαίνει ενσυναίσθηση.

Μιλήστε στα παιδιά για το τι προκαλεί ο θυμός και η επιθετικότητα σε στιγμές ηρεμίας και όχι έντασης. Δηλαδή, είναι πιο αποτελεσματικό σε άσχετο χρόνο να κουβεντιάσετε για τις συνέπειες της επιθετικότητας παρά τη στιγμή που θα είναι θυμωμένο ή σε ένταση. Προτιμήστε όταν τις στιγμές της έντασης να επικρατεί ηρεμία και ασκήσεις χαλάρωσης. Αφήστε την κουβέντα για μετά. Μην εξαγριώνετε το παιδί. Επίσης, επειδή τα παιδιά μιμούνται, φροντίστε  να είστε οι ίδιοι πρότυπα. Να είστε εσείς αυτό που θέλετε να δείτε στο παιδί σας (αποφύγετε εντάσεις και εκφράσεις θυμού).

Μπορεί να μοιάζει άσχετο αλλά είναι πολύ σχετικό το κομμάτι της αυτοεκτίμησης και της λήψης αποφάσεων σχετικά με τον αυτοέλεγχο.  Γι’ αυτό ενθαρρύνετε τις σωστές επιλογές «μου άρεσε ο τρόπος που σκέφτηκες για να λύσεις αυτή τη διαφωνία». Αυτό δείχνει έμπρακτα στο παιδί ότι ο γονιός το εκτιμά και το δείχνει, ότι είναι περήφανος για το παιδί του και στις μικρές ηλικίες ειδικά τα παιδιά έχουν μεγάλη ανάγκη από την γονεϊκή αποδοχή. Όταν υπάρχουν περιθώρια, προσφέρετε στο παιδί δύο πιθανές λύσεις και αφήστε το να επιλέξει ανάμεσα σε αυτές. Μην ξεχνάτε να μιλάτε για την ενσυναίσθηση, δηλαδή για το πώς νιώθει ο άλλος. Σε αυτό, βοηθάει πολύ να περιγράφετε εσείς με λόγια πως αισθάνεστε ή τι συμβαίνει ακόμα και όταν το παιδί είναι πολύ μικρό, π.χ. με ήρεμο ύφος -γιατί η φωνή μπορεί να τρομάξει τα μικρά παιδιά με σκοπό να μην αντιληφθούν το λόγο που φωνάζετε, «μη δαγκώνεις! αυτό πονάει! Θα σε βοηθήσω να σταματήσεις να δαγκώνεις» και ήρεμα απομακρύνετε το παιδί από το άλλο που το δαγκώνει. Θυμηθείτε ότι τα πολύ μικρά παιδιά δε μπορούν να καταλάβουν τη θέση του άλλου. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν πρέπει να αρχίσουν με τέτοιο τρόπο να μαθαίνουν τι προκαλεί στον άλλον η συμπεριφορά τους.

Βοηθήστε το παιδί να διοχετεύσει την ενέργειά του αλλού όχι σε τρίτους: Χρησιμοποιείστε  ένα σάκο ώστε όταν το ένα παιδί χτυπάει το άλλο να του πείτε π.χ. «χτύπα το σάκο όχι τον αδερφό σου».

Οι συμπεριφορές μαθαίνονται, συνεπώς η επιθετικότητα είναι μια μαθημένη συμπεριφορά. Τα πρώτα θεμέλια μπαίνουν όταν τα παιδιά είναι μικρά. Από τότε μαθαίνουν τρόπους που αργότερα θα διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους καθώς και το πώς θα συμπεριφέρονται. Αυτό που είναι αποτελεσματικό από την πλευρά των γονέων είναι η υπομονή, η σταθερή και συνεπής συμπεριφορά και στοργική καθοδήγηση ώστε τα παιδιά να χτίσουν τις απαραίτητες ικανότητες για να μπορούν να διαχειρίζονται το θυμό ή την επιθετικότητα.

Φάνια Βιλλιώτη - Ψυχολόγος
Συμβουλευτική γονέων - Μαθησιακές Δυσκολίες
e-mail: taksidi_psyxis@hotmail.com

 

Πηγές:

Εικόνα: www.handinhandparenting.org

http://www.ces.ncsu.edu